Ontslagen worden door langdurige arbeidsongeschiktheid

Na twee jaar arbeidsongeschiktheid kan ontslag plaatsvinden via het UWV of door een beëindigingsovereenkomst. Het opzegverbod vervalt, behalve als er een loonsanctie is opgelegd. Werknemers hebben recht op een transitievergoeding, waarvoor werkgevers mogelijk compensatie kunnen aanvragen bij het UWV. Zorgvuldige inspanning naar re-integratie blijft cruciaal voor een juridisch correct proces.

Actueel

Langer dan twee jaar ziek

Na twee jaar arbeidsongeschiktheid stopt uw werkgever met het betalen van loon. Dat is anders als u nog deels werkt, want dan krijgt u betaald voor de uren en op het niveau waarop u nog werkzaam bent is. Het loon moet overigens ook langer doorbetaald worden als het UWV een loonsanctie opgelegd heeft. Dat gebeurt als de werkgever volgens het UWV onvoldoende heeft gedaan aan re-integratie. Met de loonsanctie duurt het opzegverbod en verplichting tot het betalen van loon maximaal drie jaar.

Voor u als werknemer is het opzegverbod bij ziekte van belang. Gedurende die tijd mag uw werkgever niet opzeggen, oftewel dan geniet u ontslagbescherming. Dat verbod duurt bij een loonsanctie langer. Na het opzegverbod kan uw werkgever tot ontslag overgaan als de werkgever toestemming krijgt van het UWV of door een beëindigingsovereenkomst te sluiten, in beide gevallen met als reden de langdurige arbeidsongeschiktheid.

Wanneer bent u als werknemer arbeidsongeschikt?

Als u door ziekte of een gebrek niet in staat bent om volledig uw bedongen arbeid te verrichten, dan bent u arbeidsongeschikt. Bij bedongen arbeid gaat het om de overeengekomen functie en urenomvang en de daarmee samenhangende werkzaamheden. Dat u als werknemer arbeidsongeschikt bent voor de bedongen arbeid kan blijken uit de WIA-beschikking of uit een actuele en adequate verklaring van de bedrijfsarts.

Wanneer wordt gesproken van langdurig?

Langdurig is als deze arbeidsongeschiktheid langer dan twee jaar duurt, gerekend vanaf de eerste ziekmelding. Daarna kan het ontslag aangevraagd worden door uw werkgever. Deze periode kan zijn verlengd, als er sprake is van een loonsanctie.

Wat zijn de eisen voor ontslag?

Niet alleen dient u als werknemer nu arbeidsongeschikt te zijn, maar ook in de nabije toekomst moet dat zo blijven. Dus niet geschikt zijn of blijven om eigen of ander passend werk te doen. Een verklaring van de bedrijfsarts over de prognose voor de komende 26 weken over de mogelijkheid om het eigen werk in aangepaste vorm te hervatten is vereist.

Ongeschiktheid geldt dus niet alleen voor eigen, maar ook voor ander passend werk. Gekeken wordt dus naar de eigen arbeid en andere beschikbare passende werkzaamheden. Oftewel uw werkgever moet met u onderzoeken of herplaatsing mogelijk is. Bij het onderzoek naar de herplaatsingsmogelijkheden dient ook binnen de groep gezocht te worden als de werkgever tot een groep aan maatschappijen behoort, als ook dient overwogen te worden of herplaatsing mogelijk is door de werknemer bij te scholen.

Hoewel in het tweede ziektejaar en waar nodig al eerder gezocht dient te worden naar werk elders, wordt dat werk elders bij een ontslagtraject niet meegewogen. Slechts mogelijkheden voor ander passend werk bij de organisatie zelf of binnen de groep kunnen tijdens een ontslagtraject tegengeworpen worden. Mocht de werkgever zich onvoldoende voor herplaatsing extern hebben ingezet, dan kan dat wel tot een loonsanctie en daarmee opschorting van de mogelijkheid tot ontslag leiden.

Ontslag via een beëindigingsovereenkomst

Na het einde van het opzegverbod (na twee jaar) kunt u een beëindigingsovereenkomst sluiten om in goed overleg met uw werkgever het dienstverband te laten eindigen. In die overeenkomst worden alle afspraken over het einde van het dienstverband opgenomen en dan vooral ook de einddatum, ontslagvergoeding, uitbetalen vakantierechten, etc. U ontvangt als het goed is al een WIA-uitkering of anders een voorschot daarop of een WW-uitkering, want uw werkgever is na twee jaar gestopt met het betalen van loon. De uitkering is ter vervanging van het gemis aan inkomen.

Het sluiten van deze overeenkomst is ook mogelijk voor medewerkers die nog deels aan het werk zijn, oftewel slechts gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn.

Wat heel onverstandig is, dat is als u ziek bent en voortijdig een vaststellingsovereenkomst meewerkt, dus in de tijd dat er nog wel een opzegverbod geldt. U loopt dan het risico dat het UWV geen WW-uitkering verstrekt. Voor een WIA-uitkering komt u (nog) niet in aanmerking omdat u nog niet twee jaar arbeidsongeschikt bent. Het is dus van belang dat de twee jaar arbeidsongeschiktheid zijn doorlopen en bij een loonsanctie komt daar de periode van de sanctie bij, voordat u een vaststellingsovereenkomst tekent.

Wat dient de werkgever aan te tonen bij het UWV?

Wenst u geen einde aan het dienstverband of niet mee te werken aan een beëindigingsovereenkomst, dan is het alternatief voor uw werkgever het vragen van toestemming voor ontslag bij het UWV. Uw werkgever moet dan aantonen dat u als werknemer langdurig arbeidsongeschikt bent voor de bedongen arbeid. Bovendien moet uit een verklaring van een bedrijfsarts blijken dat herstel en inzetbaarheid niet te verwachten is binnen 26 weken. Verder dient aangetoond te worden dat herplaatsing in ander passend werk (binnen de groep) niet mogelijk is. Het UWV zal normaal toestemming weigeren als u nog deels aan het werk bent of had kunnen zijn, bijvoorbeeld voor minder uren in de eigen arbeid of in ander passend werk.

Opzegverbod

De werkgever kan de werknemer niet ontslaan als er een opzegverbod geldt. In geval van ziekte is dat twee jaar en bij een loonsanctie langer. Een loonsanctie betekent dat het UWV beoordeeld heeft dat de werkgever zich onvoldoende heeft ingezet voor de re-integratie, waardoor ook de loondoorbetalingsverplichting langer doorloopt. Tijdens het opzegverbod is niet alleen ontslag uitgesloten, ook is het niet verstandig als een werknemer meewerkt aan een beëindigingsovereenkomst want dan wordt de WW-uitkering vermoedelijk geweigerd. Tijdens het opzegverbod meewerken aan ontslag wordt gezien als een benadelingshandeling door het UWV.

Vergoeding en compensatie

Als u wordt ontslagen wegens langdurige arbeidsongeschiktheid dan heeft u recht op een transitievergoeding. De hoogte hiervan is wettelijk bepaald en dit wordt berekend tegen de datum van twee jaar arbeidsongeschiktheid, omdat het UWV dat bedrag compenseert. De werkgever kan dus compensatie aanvragen bij het UWV, waardoor het UWV deze vergoeding aan de werkgever compenseert / terugbetaalt. Deze compensatie moet binnen zes maanden na betaling worden aangevraagd door de werkgever. Het is nog wel de vraag hoelang deze compensatie blijft bestaan, want het voornemen is om deze halverwege 2026 voor grotere werkgevers te laten vervallen (dat zijn werkgevers met 25 of meer werknemers).