Naast staken bestaan acties zoals langzaam-aan-acties, bedrijfsbezetting en poortblokkades. Rechtmatigheid hangt af van schade en proportionaliteit. Werknemers zonder rechtmatig handelen riskeren disciplinaire maatregelen of ontslag. Georganiseerde acties geven werknemers bescherming, tenzij bekend is dat ze door de rechter onrechtmatig verklaard zijn.
Andere acties
Naast de staking zijn er andere collectieve acties die de werkgever naar bepaald gedrag moeten sturen. Deze acties kunnen zich voordoen voor of tijdens een staking, of daar geheel los van staan.
Langzaam-aan-acties, stiptheidsacties en werkonderbrekingen
Medewerkers kunnen er collectief toe overgaan om het werk langzaam te verrichten (langzaam-aan-acties). Een vertraging van het werk kan ook verkregen worden door alle procedures die bij het werk horen overdreven stipt na te leven (stiptheidsacties). Daarnaast kan een werkonderbreking of kunnen werkonderbrekingen tot stagnatie of aantasting van de dienstverlening leiden.
Dergelijke acties zijn mogelijk eerder onrechtmatig in vergelijking met staken. Dit is mogelijk het geval, aangezien de werkgever veel schade kan lijden (de productie blijft achter of de dienstverlening is gebrekkig), terwijl werknemers recht op loon houden (zij werken immers). Hoewel dergelijke acties rechtmatig kunnen zijn, kan de situatie dusdanig zijn dat de onderneming niet meer naar behoren kan functioneren (de onderneming wordt ontwricht). Dit brengt mogelijk met zich mee dat in redelijkheid niet van de werkgever gevraagd kan worden dat hij het volledige loon aan alle medewerkers doorbetaalt.
Bedrijfsbezetting, poortblokkade, intimideren van werkwilligen, verstoren van het verkeer, beschadigen goederen etc.
Deze acties zullen doorgaans onrechtmatig zijn, terwijl de gedupeerden de schade kunnen verhalen. Bij bepaalde acties geldt dat dit het enige middel is om een bepaald gerechtvaardigd doel te bereiken, waardoor de actie mogelijk wel rechtmatig is.
In geval van bedrijfsbezetting waarna medewerkers doorwerken doen zich de nodige praktische problemen voor. Een groot gedeelte van de medewerkers die het bedrijf bezetten moet gedisciplineerd doorwerken zonder behoud van loon, terwijl er financiële middelen of grondstoffen nodig zijn. Dit kan lastig zijn gezien de kleine voorraden die werkgevers plegen aan te leggen. Bovendien zullen deze bezetters niet vertegenwoordigingsbevoegd zijn. Zij kunnen niet namens de werkgever overeenkomsten aangaan met derden, als deze derden van de bezetting op de hoogte zijn.
Positie van medewerkers die betrokken zijn bij collectieve acties
Medewerkers die niet werken hebben ook geen recht op loon. Gaat het om een georganiseerde actie, dan kunnen medewerkers van de rechtmatigheid daarvan uitgaan. Dit is slechts anders, wanneer hun bekend is, dat de actie onrechtmatig is (of als zij dit hadden moeten weten). Daarbij moet voornamelijk gedacht worden aan het voortzetten van de staking ondanks een uitspraak van een rechter die de actie onrechtmatig verklaart. Een medewerker die meedoet aan onrechtmatige collectieve acties pleegt wanprestatie. Hij komt zijn verplichtingen uit de arbeidsovereenkomst niet na. Er kunnen redenen zijn om tot disciplinaire maatregelen (2.3.) of ontslag op staande voet (3.3.2.) over te gaan. Naast het onrechtmatig gedrag zullen er mogelijk nog andere misdragen nodig zijn, die een ontslag op staande voet rechtvaardigen.
Deze pagina is onderdeel van hoofdstuk 2 over veranderingen die zich in een dienstverband kunnen voordoen. U vindt hierin informatie over:
2.1. Verandering functie, vestigingsplaats, arbeidsduur, etc.
2.2. Ziekte en arbeidsongeschiktheid van de werknemer
2.3. Misdragingen, disciplinaire maatregelen (o.a. schorsing, waarschuwing)
2.4. Verlof (o.a. zwangerschap, zorgverlof, ouderschapsverlof).
2.5. Non-actief stellen van werknemers door de werkgever
2.6. (on)gelijke behandeling / discriminatie
2.7. Aansprakelijkheid voor schade van de werknemer of werkgever
2.8. Overgang van de onderneming en gevolgen voor het arbeidscontract
2.9. Overnemen van arbeidsovereenkomsten
2.10. Staking en andere collectieve acties
2.11. Conflicten tussen medewerkers onderling
Zoekt u een ander onderwerp, zie dan onze trefwoorden of inhoudsopgave.
